پروتز سينه، آري يا نه؟

متقاضيان هميشه درصدد بزرگ‌كردن سينه نيستند، بلكه گاه مي‌خواهند ايرادهايي را كه در سينه دارند اصلاح كنند. زيباسازي يا اصلاح يك جراحي محسوب مي‌شود و ممكن است عوارضي را هم به دنبال داشته باشد. اين هفته با دكتر حميد ملكان‌راد، فوق‌تخصص جراحي پلاستيك و زيبايي و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي ارتش درباره خوبي‌ها و بدي‌هاي پروتزسينه گفت‌وگو كرديم.

پروتز سينه چيست و از چه موادي ساخته مي‌شود؟

پروتز‌ها پوششي سيليكوني دارند كه قبلا داخل آن را با سرم نرماسالين پر مي‌كردند. فايده اين نوع سيليكون آن بود كه جراح مي‌توانست پوشش سيليكوني را لوله كرده (بدون آن كه داخلش مايعي وجود داشته باشد) و از سوراخ كوچكي كه روي پوست سينه ايجاد كرده بود به داخل سينه منتقل كند و بعد داخل محفظه سيليكوني را از مايع پر كند، اما اشكال اين نوع سيليكون‌ها اين بود كه بيمار هنگام حركت حس مي‌كرد داخل سينه‌اش مشكي وجود دارد كه از آب پر شده و تكان مي‌خورد كه احساس ناخوشايندي است. اشكال بعدي اين بود كه به مرور زمان ناحيه‌اي از پوشش سيليكوني چروك‌خورده و از همان ناحيه پاره و سرم خالي مي‌شد.

آيا خالي‌شدن سرم به بافت سينه صدمه‌اي هم مي‌رساند؟

خير، سرم نرماسالين بعد از خروج از محفظه بسرعت در بافت پخش شده و قابليت جذب داشته و اثر بدي روي سينه نمي‌گذاشت.

پروتز‌هاي فعلي چه جنسي دارد؟

پروتز‌هايي كه امروزه در جراحي‌ها استفاده مي‌كنيم پوشش سيليكوني دارند، ولي داخل آن با ژل سيليكون پر شده و براساس انتخاب بيمار، ميزان پرشدگي‌شان متفاوت است و اندازه‌هاي خاص دارد. جنس روي پروتز‌ها نيز مختلف بوده و ممكن است صاف يا زبر باشد. البته شكل آنها هم فرق مي‌كند؛ بعضي گرد است و بعضي نيز مانند يك قطره اشك بوده كه قسمت فوقاني آن باريك‌تر و پايين آن پهن‌تر و بزرگ‌تر است. انتخاب آن نيز به عهده بيمار است.

آيا پروتز‌ فقط در سينه كاربرد دارد؟

خير، پروتز سينه را مي‌توان در فردي كه مثلا در اثر تصادف قسمتي از استخوان جمجمه‌اش يا قسمتي از استخوان حفره چشمش از بين رفته، استفاده كرد. البته در زيباسازي گونه نيز به كار مي‌رود. پروتز‌هاي صورت هم دو نوع است؛ سيليكوني و مدپوري (ماده مصنوعي حفره‌داري است كه بعد از قراردادن، بافت به داخلش نفوذ كرده و چون سلول‌هاي خوني كه با ميكروب‌ها مبارزه مي‌كنند مي‌توانند وارد شوند، احتمال عفونت در اين نوع كمتر است)‌.

پروتز سينه مي‌تواند در آينده مشكلاتي براي فرد به‌وجود آورد؟

تا به حال مشكل خاصي گزارش نشده است، فقط كساني كه پروتز سينه دارند حتما بايد براي سونوگرافي يا راديوگرافي به راديولوژيستي مراجعه كنند كه در اين باره تجربه دارد. ضمن اين كه وجود پروتز، ماموگرافي يا سونوگرافي را كمي با مشكل مواجه مي‌كند.

شيردهي چطور؟

در شيردهي هيچ تاثيري ندارد، زيرا پروتز در دو نقطه جاي داده مي‌شود؛ زير بافت پستان يا زير بافت عضله. خونرساني بافت پستان نيز تغيير نمي‌كند. خانمي كه به طور ذاتي توانايي شيردهي دارد، با پروتز نيز مي‌تواند اين كار را انجام دهد.

دوام آن چقدر است؟

به نظر من تا وقتي ضربه جدي به پروتز وارد نشده، مشكلي براي آن به‌وجود نمي‌آيد.

آيا پروتزگذاري عوارضي هم دارد؟

بله، اين عوارض به دو دسته كوتاه‌مدت و درازمدت تقسيم مي‌شوند. از شايع‌ترين عوارض كوتاه‌مدت مي‌توانيم به عفونت اشاره كنيم. به طور كلي ورود هر جسم خارجي در بدن مي‌تواند احتمال عفونت را بالا ببرد. در درازمدت هم شايع‌ترين عارضه، كپسولار كانتركچر است. وقتي بافت خارجي درون بدن قرار مي‌گيرد، بدن يك لايه هم‌بندي كيسه‌مانند را به دور آن تشكيل مي‌دهد و بافت خارجي را درون كيسه‌اي حبس مي‌كند. اين حالت ممكن است باعث شود بافت‌هاي كلاژني اطراف دچار انقباض‌شده و پروتز را تحت فشار قرار دهد. شرايط به‌وجود آمده شكل پروتز را تغيير مي‌دهد و به دنبال آن شكل سينه نيز تغيير مي‌كند و بدشكل مي‌شود. البته درد نيز ايجاد مي‌شود. پس علامت اصلي در درازمدت، درد و ايجاد نامنظمي در شكل سينه است.

ميزان شيوع اين آسيب زياد است؟

آمار‌هاي مختلفي ارائه مي‌شود؛ بين 3 تا 30 درصد، ولي به نظر من 3 درصد بيشتر به واقعيت نزديك است.

اندازه پروتز سينه را هميشه بيماران تعيين مي‌كنند؟

اندازه پروتز با همفكري بين پزشك و بيمار تعيين مي‌شود. البته ما استانداردهايي داريم كه بايد به آنها دقت كنيم؛ يعني دور سينه با دور باسن بايد تناسب داشته باشد. ولي در ايران شايع‌ترين شكايتي كه بيمار بعد از عمل جراحي دارد، اين است كه اي كاش پروتز بزرگ‌تري انتخاب مي‌كرد.

پروتز‌ها در خانم‌هايي كه مثلا به دليل بيماري سرطان سينه قسمتي يا تمام بافت سينه خود را از دست داده‌اند نيز كاربرد دارد؟

علاوه بر سرطان سينه، بيماري‌هايي وجود دارد كه به طور مادرزادي يك طرف قفسه سينه رشد خوبي ندارد و فرد دچار نوعي عدم تقارن در دو طرف بدنش مي‌شود. در اين مواقع بايد بازسازي انجام شود. براي اين كار سينه را كمي پاكسازي كرده؛ يعني بافت‌هاي اضافه را بر مي‌داريم و پروتز مي‌گذاريم، اما مشكل اينجاست اگر پروتز را به تنهايي بگذاريم زير پوست نازك بدن براحتي قابل لمس است به همين دليل از راه ديگري كه تزريق چربي است براي ترميم استفاده مي‌كنيم تا سينه طبيعي‌تر به نظر برسد.

چربي از ناحيه‌اي از شكم گرفته مي‌شود كه از نظر جنس شباهت بيشتري به بافت سينه دارد. چربي به ناحيه سينه تزريق مي‌شود و بعد از اين كه ضخامت مشخصي پيدا كرد، پروتز را زير آن جاي مي‌دهيم ولي راه خيلي بهتر اين است كه چربي از ناحيه تحتاني شكم بخصوص در خانمي كه زايمان هم داشته گرفته و از طريق تزريق به سينه منتقل شود. ممكن است اين چربي‌ها

به‌تنهايي بتواند حجم كافي توليد كند (يعني بتوان شكلي مانند سينه مقابل به دست آورد) اگر نتوانيم اين كار را بكنيم مجبور به استفاده از سيليكون خواهيم بود.

آيا تزريق چربي روش بهتري نيست؟

خير، براي تزريق چربي حداقل به 300 سي‌سي چربي نياز داريم. به دست‌آوردن اين حجم از چربي كار دشواري است و خيلي از بدن‌ها چنين بافتي ندارند و خاصيت اين بافت اين است كه هر چقدر بيشتر تزريق شود، احتمال جذبش بالاتر مي‌رود. مثلا وقتي در صورت ده سي‌سي چربي تزريق مي‌كنيم، ممكن است فقط

3 سي‌سي آن باقي بماند و نياز به چند بار تزريق داشته باشيم. در سينه نيز به همين ترتيب است و هميشه نمي‌توانيم نتيجه صد درصد و قطعي از اين راه به دست آوريم.

معمولا چنين جراحي‌هايي برش‌هايي را هم بر جاي مي‌گذارد. آيا ناحيه برش را مي‌توان از بين برد؟

از راه‌هاي مختلفي مي‌توان پروتز را گذاشت؛ از راه زير بغل، از راه زير سينه و از طريق برشي در ناحيه هاله سينه. ولي به نظر من راه زير بغل روش مناسبي نيست، زيرا نمي‌توان سيليكون را به‌دقت جا‌گذاري كرد. ولي دو روش ديگر بهتر است. برش زير سينه برشي شش تا هفت سانتي‌متري است كه بعد از يك سال، خط كمرنگي از آن باقي مي‌ماند. دور هاله قهوه‌اي سينه هم كمترين جلب توجه را مي‌كند. البته در مواردي كه از طريق دور هاله سيليكون وارد مي‌شود بايد به قطر آن توجه داشته باشيم.